Charkowski Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu był pierwszym z trzech polskich cmentarzy upamiętniających ofiary Zbrodni Katyńskiej. Spoczywają tam zarówno ofiary stalinowskiej czystki z lat 1937–1938, jak i polscy oficerowie zamordowani przez NKWD w 1940 roku.
W lesie pod Charkowem, w pobliżu sanatorium NKWD, grzebano ciała polskich oficerów rozstrzelanych w piwnicach gmachu NKWD w Charkowie. Ich zwłoki przywożono ciężarówkami i ukrywano w masowych grobach. Pierwszy transport jeńców z obozu w Starobielsku dotarł do Charkowa w nocy z 5 na 6 kwietnia 1940 roku.
Cmentarz w Charkowie upamiętnia nie tylko polskie ofiary, lecz także wszystkich zamordowanych przez komunistyczny reżim. W Charkowie-Piatichatkach pochowano około 3,8 tysiąca polskich oficerów, którzy trafili do niewoli po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939 roku. Na mocy decyzji władz ZSRR wiosną 1940 roku NKWD wymordowało w Charkowie nie tylko oficerów Wojska Polskiego i Korpusu Ochrony Pogranicza z obozu w Starobielsku, lecz także około 500 cywilnych Polaków, deportowanych z ziem polskich okupowanych przez ZSRR po 1939 roku. Ponadto w tym miejscu spoczywa około 2800 mieszkańców Charkowa i okolic – Ukraińców, Rosjan i Żydów – ofiar stalinowskich represji z lat 1937–1938.
Foto: Muzeum Katyńskie
