Kartka z kalendarza

1919 – w Warszawie z inicjatywy piłsudczyków (m.in. Wacława Sieroszewskiego, Mariana Głuchowskiego, Adama Skwarczyńskiego, Andrzeja Struga (właśc. Tadeusza Gałeckiego), Artura Śliwińskiego, Tadeusza Święcickiego i prof. Wacława Tokarza) zainaugurował działalność Związek Strzelecki, stowarzyszenie nawiązujące do spuścizny ideowej, a także do pewnych form działania organizacji strzeleckich sprzed I wojny światowej. Związek stał się w II RP najliczniejszą organizacją młodzieżową zrzeszającą w końcu lat 30. blisko pół miliona członków, wychowywanych w myśl zasady „Każdy obywatel żołnierzem – każdy żołnierz obywatelem”.

Kartka z kalendarza

1907 – w Krakowie zmarł Stanisław Wyspiański (ur. 15 stycznia 1869 r.), polski dramaturg, poeta, malarz, architekt, zwany „Czwartym Polskim Wieszczem”, twórca wybitnych dzieł ukazujących charakter narodowy Polaków (m.in. „Wyzwolenie”, „Noc Listopadowa”, „Warszawianka”, „Wesele”).

1918 – Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret, w którym powołał do życia Marynarkę Wojenną RP.

Kartka z kalendarza

1830 – w Warszawie wybuchło Powstanie Listopadowe. Oddział spiskowców pod dowództwem ppor. Piotra Wysockiego podjął nieudaną próbę zamachu na namiestnika carskiego Wielkiego Księcia Konstantego Pawłowicza, opanowano m.in. Arsenał i Stare Miasto. Maurycy Mochnacki napisał nigdy energia ducha publicznego w całym narodzie, we wszystkich częściach kraju do takiego stopnia nie dochodziła jak podczas Powstania.

1860 – w 30. rocznicę wybuchu Powstania Listopadowego przed warszawskim kościołem karmelitów odśpiewano po raz pierwszy hymn Boże coś Polskę ze zmienionym refrenem, kończąc go słowami: Ojczyznę wolną, racz nam wrócić, Panie.

1912 – w Krakowie odbyły się nocne manewry Związku Strzeleckiego, organizowane przez Kazimierza Herwina-Piątka, w których uczestniczył Józef Piłsudski.

2010 – w Londynie zmarła Renata Bogdańska – Irena Anders (ur. 12 maja 1920 r.), wybitna pieśniarka II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych i polskiej emigracji niepodległościowej, pierwsza wykonawczyni pieśni Czerwone maki na Monte Cassino, żona gen. Władysława Andersa. 

Kartka z kalendarza

1808 – zwycięska szarża polskich szwoleżerów dowodzonych przez płk Jana Leona Kozietulskiego pod Somosierrą, która otworzyła wojskom Cesarza Napoleona I drogę na Madryt. Szarża przeszła do historii jako symbol niebywałej odwagi, męstwa i poświęcenia polskiego żołnierza.

1913 – we Lwowie odbył się zjazd delegatów stronnictw tworzących Komisję Tymczasową Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. Podjęto decyzję o zmianie nazwy tego gremium na Komisję Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych, przyjęto też statut, który określał, że Komisja będzie koordynatorem wszelkich prac niepodległościowych w Polsce i w środowiskach emigracyjnych, a także sprawować będzie pieczę nad Polskim Skarbem Narodowym. Podczas obrad Józef Piłsudski zaapelował o zjednoczenie Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich w jedną formację.

1993 – w Cheshire w USA zmarł prof. Wacław Jędrzejewicz (ur. 29 stycznia 1893 r.), legionista I Brygady, pułkownik WP (awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady), dyplomata, polityk (m.in. minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego w latach 1933-35), wybitny historyk, jeden z twórców i wieloletni Prezes Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. 

Kartka z kalendarza

1830 – w Warszawie powstało Towarzystwo Patriotyczne pod przywództwem Joachima Lelewela i Maurycego Mochnackiego, mające na celu poszerzenie poparcia społeczeństwa polskiego dla idei Powstania Listopadowego.

1912 – Tymczasowa Komisja Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych mianowała Józefa Piłsudskiego „komendantem sił wojskowych”, co w praktyce oznaczało objęcie przez niego Komendy Głównej nad Związkiem Strzeleckim i Towarzystwem „Strzelec”. Sekretarzem Komisji został Władysław Jodko-Narkiewicz.

1916 – Legiony Polskie w sile 3. i 4. Pułku Piechoty oraz 2. Pułku Ułanów uroczyście wkroczyły do Warszawy, witane entuzjastycznie przez ludność stolicy. Był to pierwszy od czasów Powstania Listopadowego przemarsz regularnych wojsk polskich przez Warszawę.

2006 – w Warszawie zmarł płk Zbigniew Brym, ps. „Zdunin”, oficer w wojnie obronnej 1939 r., żołnierz ZWZ – AK, legendarny dowódca „Żelaznej Reduty” w Powstaniu Warszawskim, nestor antykomunistycznej opozycji niepodległościowej, kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari.

Kartka z kalendarza

1941 – w Warszawie, pod konspiracyjnym nazwiskiem Adam Zawisza, zmarł Marszałek Polski Edward Śmigły-Rydz (ur. 11 marca 1886 r.), jeden z czołowych działaczy niepodległościowych przed I wojną światową, wybitny dowódca legionowy, komendant Polskiej Organizacji Wojskowej, dowódca 3 i 2 Armii podczas wojny polsko-bolszewickiej, po śmierci Józefa Piłsudskiego Generalny Inspektor Sił Zbrojnych, od 1936 r. Marszałek Polski, Naczelny Wódz w wojnie obronnej 1939 r., w latach 1939-41 internowany w Rumunii i na Węgrzech, powrócił do kraju i podjął próby włączenia się w działalność konspiracyjną. Zmarł w niewyjaśnionych do dziś okolicznościach, pochowany został na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 139).  

Kartka z kalendarza

1943 – Na podwórzu spalonego domu przy ul. Puławskiej 21/23 oraz obok nieistniejącej już zajezdni tramwajowej przy ul. Puławskiej 13 w Warszawie Niemcy rozstrzelali 112 więźniów Pawiaka.

1961 – Elektryk Stanisław Jaros usiłował dokonać drugiego zamachu bombowego na przebywającego w Sosnowcu Władysława Gomułkę. Zbyt późno odpalona bomba zabiła mężczyznę i ciężko zraniła dziecko.

1992 – Powstała Federacja Rodzin Katyńskich.