Okresy świadczenia pracy po 1956 roku na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 roku, niewykonywania pracy przed dniem 31 lipca 1990 roku na skutek represji politycznych oraz pozbawienia możliwości wykonywania zawodu przed dniem 31 lipca 1990 na skutek represji politycznych za działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce potwierdzane decyzją Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, są okresami składkowymi, uwzględnianymi przez organy emerytalno-rentowe, przy ustalaniu prawa do emerytury i renty i obliczaniu ich wysokości.

Uprzejmie informujemy, że w dniu 30 kwietnia 2021 roku została opublikowana w Dzienniku Ustaw ustawa o zmianie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 794), w której wprowadzono nowy sposób ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego w odniesieniu do okresów składkowych / uznanych za składkowe z tytułu prowadzonej działalności niepodległościowej lub represji z powodów politycznych na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych .

Nowy sposób ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego będzie mógł dotyczyć każdego z okresów składkowych/uznawanych za składkowe zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. okresu:

• osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium Polski na mocy skazania albo bez wyroku po dniu 31 grudnia 1955 r. za działalność polityczną,
• świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 r.,
• niewykonywania pracy przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych,
• internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz.U. poz. 154 z 1982 r. poz. 18 oraz z 1989 r. poz. 178),
• okresu pozbawienia możliwości wykonywania swojego zawodu przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych za działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce – nowy okres potwierdzany przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.

Za podstawę wymiaru składek za rok, w którym przypada okres potwierdzony jako składkowy, przyjmuje się kwotę przeciętnego wynagrodzenia proporcjonalnie do tego okresu.

Ubezpieczonym, którym ustalono kapitał początkowy, wysokość emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, ponownego ustalenia kapitału początkowego, wysokości emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem nowych rozwiązań dokonuje się na ich wniosek, o ile jest to dla nich korzystniejsze.

Szczegółowe informacje oraz formularze wniosku  w sprawie kapitału początkowego (EKP) oraz wniosku o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno-rentowego (ERPO) zamieszczone są na stronie internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych pod adresem: https://www.zus.pl/-/korzystne-zmiany-przepisow-dla-dzialaczy-opozycji-antykomunistycznej-i-osob-represjonowanych-z-powodowpolitycznych

Emerytura lub renta w wysokości ustalonej według nowych zasad przysługuje od miesiąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej niż od dnia 1 czerwca 2021 r.

Decyzję w sprawie ponownego ustalenia kapitału początkowego, ponownego ustalenia wysokości emerytury, w tym również emerytury obliczonej z uwzględnieniem przeliczonego kapitału początkowego, oraz decyzję w sprawie ponownego ustalenia wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty rodzinnej organ rentowy wydaje w ciągu 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji.

Wnioski o ustalenie kapitału podstawowego należy składać we właściwych organach rentowych. Nowe przepisy weszły w życie z dniem 1 czerwca 2021 roku.