Kartka z kalendarza

1914 – wobec zbliżającego się konfliktu zbrojnego między Austrią a Rosją Józef Piłsudski zarządził mobilizację oddziałów strzeleckich w całej Galicji. Rozpoczęły działalność punkty werbunkowe Związków Strzeleckich na terenach powystawowych w Oleandrach krakowskich oraz w lokalach przy ul. Kochanowskiego 15 i przy ul. Dolnych Młynów 9.

1916 – w proteście przeciwko niedostatecznemu wsparciu Austro-Węgier dla polskich roszczeń niepodległościowych Józef Piłsudski złożył dymisję z funkcji dowódcy I Brygady. Zalecał także podkomendnym pochodzącym z zaboru rosyjskiego, aby wykonali podobny gest, zaś tym, którzy byli poddanymi austriackimi – składanie wniosków o przeniesienie do  CK Armii. W zamyśle Piłsudskiego miał być to element nacisku na niemieckie i austriackie władze, aby podjęły konkretne działania polityczne w sprawie polskiej. W kolportowanych w szeregach legionowych ulotkach piłsudczycy pisali: Nie dajcie się łudzić frazesem, że jesteśmy jedynym widocznym dowodem istnienia Polski, jedyną podstawą tworzenia Państwa Polskiego. Żaden frazes nie przesłoni faktu, że Legiony Polskie bez zastępstwa politycznego polskiego, straciły rację bytu, przestały być wojskiem polskim.

1927 – Prezydent RP wydał rozporządzenie, wprowadzające wysokie kary za handel kobietami i dziećmi.

Kartka z kalendarza

1913 – w Stróży na Podhalu rozpoczęła się kierowana przez Józefa Piłsudskiego letnia szkoła oficerska Związku Strzeleckiego, którą ukończyło 93 późniejszych dowódców Legionów i Wojska Polskiego (m.in. Kazimierz Sosnkowski, Edward Śmigły-Rydz, Michał Karaszewicz – Tokarzewski, Leopold Lis – Kula, Mieczysław Ryś – Trojanowski, Adam Koc, Tadeusz Kasprzycki, Marian Kukiel, Władysław Belina-Prażmowski, Julian Stachiewicz). Piłsudski prowadził m.in. zajęcia z taktyki działań rewolucyjnych, geografii militarnej Królestwa Polskiego, a także zajęcia z historii wojen burskich, wojny rosyjsko-japońskiej, Powstania Styczniowego, kładąc duży nacisk na duchową stronę walki, tym ważniejszą, gdy brak jest środków materialnych. Jak wspominał Tadeusz Kasprzycki, Piłsudski tępił w nas marazm polski, który z rycerskiego niegdyś narodu dał typ, co w trzech sosnach zabłądzi, a do konia podchodzi, jak do tygrysa. Absolwenci tej elitarnej szkoły zostali uhonorowani specjalnym odznaczeniem (tzw. odznaką parasola) według projektu Włodzimierza Tetmajera.

1915 – po zwycięskim boju pod Urzędowem oddziały kawalerii legionowej pod dowództwem rtm. Gustawa Orlicz-Dreszera zdobyły Lublin.

1944 – Armia Czerwona dotarła  na przedpole Warszawy.

1993 – w Londynie zmarł Edward Raczyński (ur. 19 grudnia 1891 r.), wybitny dyplomata, ambasador RP w Wielkiej Brytanii w latach 1934-1945, czołowy działacz emigracji niepodległościowej, Prezydent RP na Uchodźstwie w latach 1979-86.

Kartka z kalendarza

1911 – władze austriackie zarejestrowały Polskie Drużyny Strzeleckie, powołane przez działaczy tajnej Armii Polskiej. Na ich czele stał Mieczysław Norwid–Neugebauer, a następnie Marian Żegota-Januszajtis. PDS zrzeszały w przededniu wybuchu I wojny światowej około 6 tysięcy członków skupionych w 127 drużynach. W tym samym okresie zintensyfikowały swą działalność, wprowadzając do niej elementy szkolenia paramilitarnego, Drużyny Bartoszowe, kierowane przez Stefana Pasławskiego oraz działające wśród środowisk związanych z ruchem ludowym Drużyny Podhalańskie dowodzone przez Henryka Minkiewicza. 

1914 – na posiedzeniu Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych w Krakowie dowództwo Polskich Drużyn Strzeleckich podjęło decyzję o podporządkowaniu się rozkazom Józefa Piłsudskiego.

1915 – rozpoczęła się bitwa I Brygady Legionów Polskich pod Jastkowem koło Lublina.

2004 – z inicjatywy prezydenta Warszawy prof. Lecha Kaczyńskiego otwarto w stolicy Muzeum Powstania Warszawskiego, nowoczesną placówkę muzealną, prezentującą również w formach multimedialnych czyn zbrojny Warszawy. 

Kartka z kalendarza

1914 – Niemcy wypowiedziały wojnę Rosji, co dało początek I wojnie światowej.

1944 – w Warszawie o godz. 17.00 (Godzina „W”) wybuchło, trwające 63 dni Powstanie. Przystąpiło do niego ok. 30 tysięcy żołnierzy Wojska Polskiego (głównie z Armii Krajowej). Powstańcy dowodzeni przez płk Antoniego Chruściela ps. „Monter” za główny cel przyjęli – zgodnie z założeniami Akcji „Burza” – oswobodzenie stolicy z rąk niemieckich i ustanowienie polskiej władzy cywilnej i wojskowej podległej legalnemu Rządowi RP rezydującemu w Londynie, zanim do stolicy wkroczy Armia Czerwona.

Kartka z kalendarza

1914 – na wieść o wypowiedzeniu przez Niemcy wojny Rosji z krakowskich Oleandrów wyruszył siedmioosobowy patrol konny pod dowództwem Władysława Beliny-Prażmowskiego z zadaniem rozpoznania terenu przygranicznego.

1940 – w Wielkiej Brytanii sformowany został dywizjon myśliwski nr 303 im. Tadeusza Kościuszki.

1944 – w KL Sachsenhausen został zamordowany przez Niemców gen. Stefan Rowecki ps. „Grot” (ur. 25 grudnia 1895 r.), legionista I Brygady, wybitny dowódca i teoretyk wojskowości, Komendant Główny Związku Walk Zbrojnej i Armii Krajowej, aresztowany 30 czerwca 1943 r. w Warszawie. 

Kartka z kalendarza

1914 – w krakowskich Oleandrach odbyła się mobilizacja oddziałów strzeleckich oraz sformowana została I Kompania Kadrowa, w skład której weszło 144 żołnierzy ze Związku Strzeleckiego i Polskich Drużyn Strzeleckich. Józef Piłsudski wygłosił do żołnierzy „Kadrówki” historyczny rozkaz, w którym stwierdził, że stają się kadrą, z której rozwinie się przyszła Armia Polska. 

Kartka z kalendarza

1923 – rozkazem Ministra Spraw Wojskowych gen. Stanisława Szeptyckiego dzień 15 sierpnia – rocznica Bitwy Warszawskiej 1920 roku – ustanowiony został Świętem Żołnierza Polskiego.

1937 – Burmistrz Magdeburga ofiarował Polsce budynek, w którym więziony był przez Niemców w latach 1917-18 Józef  Piłsudski.

1944 – na warszawskiej Ochocie i Woli Niemcy, wspomagani przez wojska SS RONA i rekrutujące się z kryminalistów oddziały Oskara Dirlewangera, rozpoczęli, trwającą trzy dni, masakrę ludności cywilnej. Zamordowano blisko 40 tysięcy Polaków (najwięcej – kilkanaście tysięcy osób, 5 sierpnia w czasie tzw. „czarnej soboty”).

1944 – w Powstaniu Warszawskim podczas walk na Pl. Teatralnym zginął Krzysztof Kamil Baczyński (ur. 22 stycznia 1921 r.), wybitny poeta „Pokolenia Kolumbów”, żołnierz Szarych Szeregów i AK.

1958 – w ramach walki z Kościołem władze komunistyczne nakazały usuwanie krzyży z sal lekcyjnych, co spotkało się z masowymi protestami duchowieństwa i wiernych.