Kartka z kalendarza

1794 – wybuch Insurekcji Kościuszkowskiej w Wilnie. Wojska polskie pod wodzą płk Jakuba Jasińskiego wyzwoliły Wilno z rąk rosyjskich.

1919 – Józef Piłsudski wydał odezwę do mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego, w której zapowiadał zasadę samostanowienia ludności w sprawach wewnętrznych, narodowościowych i wyznaniowych: Stan ciągłej niewoli (…) raz nareszcie musi być zniesiony i raz wreszcie na tej ziemi, jakby przez Boga zapomnianej, musi zapanować swoboda i prawo wolnego, niczym nieskrępowanego wypowiedzenia się o dążeniach i potrzebach. 

Kartka z kalendarza

1910 – we Lwowie władze austriackie zarejestrowały Związek Strzelecki. Jego oficjalnym celem miało być pielęgnowanie ćwiczeń sportowych i gimnastycznych i wyrabianie za pomocą nich w członkach ducha męskości, karności i łączności. Rejestracja Związku odbyła się w oparciu o austriacką ustawę o stowarzyszeniach z 1867 r. oraz reskrypt Ministerstwa Obrony Krajowej z 7 maja 1909 r. zawierający „Postanowienia o popieraniu strzelectwa dobrowolnego”. W istocie Związek był emanacją konspiracyjnego Związku Walki Czynnej (zob. 17 czerwca 1908 r.)i miał, zgodnie z intencją Józefa Piłsudskiego, przygotować kadrę przyszłej armii polskiej. Pierwszym prezesem Związku Strzeleckiego we Lwowie został Władysław Sikorski. Nazwa nawiązywać miała do oddziałów strzeleckich z okresu Powstania Styczniowego.

1935 – Prezydent RP prof. Ignacy Mościcki podpisał na Zamku Królewskim w Warszawie uchwaloną przez Sejm nową Konstytucję RP (tzw. Konstytucję Kwietniową). 

Kartka z kalendarza

1906 – w brawurowej akcji na warszawskie więzienie na Pawiaku, bojowcy PPS dowodzeni przez Jana Jura-Gorzechowskiego, uwolnili swych dziesięciu kolegów, skazanych przez Rosjan na karę śmierci za działalność niepodległościową.  

Kartka z kalendarza

1920 – początek ofensywy wojsk polskich i sprzymierzonych z nimi wojsk ukraińskich na Kijów (tzw. wyprawa kijowska).

Kartka z kalendarza

1920 – Wojsko Polskie zdobyło Żytomierz, Korosteń i Radomyśl. Józef Piłsudski wydał odezwę do mieszkańców Ukrainy, w której pisał Wierzę, że naród ukraiński wytęży wszystkie siły, aby z pomocą Rzeczypospolitej Polskiej wywalczyć wolność własną. 

1943 – brawurowa ucieczka z KL Auschwitz rtm Witolda Pileckiego, twórcy ruchu oporu na terenie obozu i przekazanie przez niego władzom Polskiego Państwa Podziemnego materiałów dotyczących sytuacji w obozie, m.in. w zakresie prowadzonej przez Niemców polityki eksterminacyjnej Polaków i Żydów.

1945 – oddziały partyzanckie mjr Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora” opanowały Janów Lubelski, rozbijając m.in. posterunki Milicji Obywatelskiej i uwalniając więźniów politycznych.

Kartka z kalendarza

1792 – zawiązanie konfederacji targowickiej. Przy wsparciu Rosjan zdradzieccy polscy magnaci, sprzeciwiający się reformom Sejmu Wielkiego, m.in. Konstytucji 3 Maja zawiązali w Petersburgu konfederację, którą oficjalnie ogłoszono dopiero 14 maja w Targowicy. Przywódcy konfederacji m.in. Szczęsny Potocki i Franciszek Ksawery Branicki zwrócili się o pomoc do carycy Rosji Katarzyny II, a ta wysłała do Polski swe wojska pod hasłem walki z rewolucją 3 maja.

1940 – Reichsführer SS Heinrich Himmler wydał rozkaz o założeniu niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady KL Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.

1945 – oddziały mjr Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora” rozbiły więzienie ubeckie w Janowie Lubelskim, uwalniając więźniów politycznych. 

1956 – sejm PRL uchwalił ustawę o amnestii, na mocy której więzienia opuściło ponad 35 tysięcy osób, głównie więźniów skazanych przez komunistów za działalność niepodległościową.

1960 – w krakowskiej Nowej Hucie rozpoczęły się protesty mieszkańców, którzy nie godzili się  na usunięcie przez komunistów krzyża z miejsca, w którym planowano zbudować kościół. Przeciwko demonstrantom władze komunistyczne wysłały uzbrojone w ostrą amunicję oddziały milicji i SB. Kilkaset osób zostało rannych.

2014 – w Rzymie odbyły się uroczystości kanonizacyjne Ojca św. Jana Pawła II, w których wzięło udział blisko dwa miliony pielgrzymów z całego świata. 

Kartka z kalendarza

1771 – wojska Konfederacji Barskiej stoczyły bitwę z wojskami rosyjskimi pod Szreńskiem.

1934 – na warszawskim Okęciu otwarto port lotniczy.

1939 – podczas przemówienia w Reichstagu Adolf Hitler jednostronnie wypowiedział polsko-niemiecki pakt o nieagresji zawarty w 1934 r.