11.09 br. Zastępca Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Michał Syska wziął udział w uroczystości z okazji 44. rocznicy podpisania Porozumienia Dąbrowskiego 1980 i powstania Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego "Solidarność".

Sierpniowe protesty z 1980 roku zostały zwieńczone czterema porozumieniami zawartymi pomiędzy strajkującymi a władzami PRL. 30 sierpnia podpisano porozumienie w Szczecinie, 31 sierpnia w Gdańsku, 3 września w Jastrzębiu-Zdroju. Ostatnie z nich, zawarte w Dąbrowie Górniczej, przesądziło o kształcie przyszłego, niezależnego i samorządnego związku zawodowego.   

W uroczystości wzięli udział m.in Andrzej Dera- przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Ks. Prałat Stanisław Puchała Kapelan Śląsko-Dąbrowskiej Solidarności, Ksiądz Kanonik Andrzej Stasiak, Jacek Jagiełka - Sygnatariusz Porozumienia Dąbrowskiego, Dominik Kolorz - przewodniczący Zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego Solidarności, Agnieszka Lenartowicz-Łysik - doradca społeczny prezydenta RP Andrzeja Dudy, Jan Cegielski - Prezes Stowarzyszenia Porozumienie Katowickie 1980, Marcin Bazylak - prezydent Dąbrowy Górniczej, Arkadiusz Chęciński - prezydent Sosnowca. Były też liczne poczty sztandarowe, przedstawiciele wielu instytucji oraz lokalnych władz.

Ceremonię rozpoczęła uroczysta msza św. w Sanktuarium Św. Antoniego z Padwy w Dąbrowie Górniczej. Następnie uczestnicy spotkania złożyli kwiaty pod pamiątkowym krzyżem na terenie Huty Katowice. Kulminacyjna część ceremonii odbyła się przy Pomniku Porozumienia Dąbrowskiego 1980. Spotkanie rozpoczęło się od powitania gości, następnie minutą ciszy oddano hołd członkom związku i pracownikom, którzy oddali życie w walce z komunistyczną władzą o wolność. Następnie odegrany został hymn narodowy. Kolejnym punktem uroczystości było odczytanie listów wystosowanych na tą okoliczność przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzeja Dudę oraz Przewodniczącego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność Piotra Dudę.

Jak podkreśla z-ca UdSKiOR Michał Syska:  Porozumienie zawarte 44 lata temu w Dąbrowie Górniczej miało kluczowe znaczenie dla powstania NSZZ „Solidarność”. To w Hucie „Katowice” zagwarantowano swobodę działalności związkowej. Warto o tym pamiętać, bo wydarzenie z 11 września 1980 r. pozostaje wciąż za słabo obecne w świadomości społecznej. Jeszcze mniej osób wie, że porozumienie, które przeszło do historii jako „katowickie” zostało zawarte w Dąbrowie Górniczej. Dlatego na szczególne uznanie zasługują starania prezydenta miasta, który we współpracy z uczestnikami wydarzeń sprzed 44 lat upamiętnia tę ważną kartę naszej historii. Rok temu jedna z głównych arterii komunikacyjnych Dąbrowy Górniczej otrzymała nazwę Porozumienia Dąbrowskiego 1980. Jestem dumny, że jako samorządowiec mogłem współtworzyć te inicjatywy. I jako Zastępca Szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych deklaruję wolę współpracy przy następnych. Dąbrowskie porozumienie była gwarancją wolności tworzenia i działania związków zawodowych. To jedno z podstawowych praw, które musi chronione. Żyjemy w czasach dynamicznych zmian społecznych, globalizacji, cyfryzacji i digitalizacji gospodarki. Za tymi zmianami musi nadążać ochrona praw pracowniczych. Realizacji prawa do samoorganizacji pracowników staje się w tej nowej sytuacji ważnym wyzwaniem. Pamięć o wydarzeniach sprzed 44 lat w Hucie „Katowice” w Dąbrowie Górniczej powinna być dla nas busolą w kształtowaniu współczesnych relacji społecznych i gospodarczych. 

Na zakończenie obchodów w hołdzie pamięci wydarzeń z 1980 r. delegacje złożyły wieńce oraz wiązanki kwiatów.

 ------

Porozumienie podpisane 11 września 1980 r. przez Komisję Rządową i Międzyzakładowy Komitet Robotniczy w Hucie „Katowice” dotyczyło przede wszystkim gwarancji realizacji porozumienia gdańskiego w zakresie tworzenia struktur Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego. Ustalenia dokumentu obejmowały zobowiązanie władz do akceptacji działań, zmierzających do powstawania, organizowania i funkcjonowania struktur Związku na terenie całego kraju.
Strona rządowa gwarantowała: dostęp do mediów, zwolnienie z obowiązku pracy osób pełniących funkcje związkowe z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, udostępnienie pomieszczeń przez dyrekcje zakładów pracy lub władze terenowe z przeznaczeniem na działalność związkową, możliwość współdecydowania o sprawach pracowniczych i socjalnych, możliwość otwarcia rachunków bankowych oraz gwarancję uczestnictwa strony związkowej w pracach nad nowymi ustawami: Kodeksem pracy, o związkach zawodowych i o samorządzie robotniczym. Ustalono, że dokumenty konieczne do dopełnienia formalności – statuty, składy władz i wnioski o przyznanie lokali – będą przedstawiane wojewodom właściwym dla miejsca działania. Strona rządowa zobowiązywała się ponadto do zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim strajkującym, członkom komitetów strajkowych i robotniczych oraz ich rodzinom, a także osobom wspomagającym komitety robotnicze.