24 maja br. w Pałacu Belwederskim uroczyście wręczono medale i dyplomy honorowe „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”. Podczas ceremonii organizowanej przez Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych oraz Ambasadę Izraela siedem przyznanych pośmiertnie medali odebrały najbliższe rodziny odznaczonych.

Tytuł „Sprawiedliwy wśród narodów Świata” przyznawany jest osobom, które z narażeniem własnego życia ratowały Żydów podczas niemieckiej okupacji. Po raz pierwszy w organizowanej w Belwederze ceremonii na której zgromadziły się rodziny uhonorowanych tytułem, przedstawiciele najwyższych władz państwowych, w tym m.in. Kancelarii Prezydenta, Sejmu i Senatu, Sprawiedliwi wśród Narodów Świata, Ocaleni, przedstawiciele duchowieństwa pośmiertnie uhonorowano siedem osób. Wyróżnienia z rąk ambasadora Jacova Livneś odebrali najbliżsi p. Karoliny Bobryk, śp. Marii i Jana Cieślaków, śp. Mieczysława Lucerskiego, śp. Julii i Jana Stemporowskich oraz śp. Leokadii Szalińskiej.

W trakcie uroczystości w imieniu gospodarza miejsca Prezydenta RP głos zabrał sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta Wojciech Kolarski, zaś list od marszałek Sejmu Elżbiety Witek odczytał zastępca szefa Kancelarii Krystian Młynarek.

Szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk mówił o dumie z przynależności do narodu polskiego jaka towarzyszy takim chwilom: Człowiek przeżywa często w życiu chwile ogromnego wzruszenia, ale też chwile w których może czuć nieprawdopodobną dumę z tego, że należy do narodu w którym przyszło mu się narodzić. Taką chwilę miałem zaszczyt przeżywać w roku 2017, 2018 i 2019, kiedy z obecnymi tu polskimi Sprawiedliwymi wśród Narodów Świata odwiedzaliśmy Ogrody Instytutu Yad Vashem. I kiedy mogliśmy wraz z nimi odczytywać nazwiska naszych rodaków, którzy w chwili największej próby zachowali człowieczeństwo czuło się prawdziwą dumę z tego, że jesteśmy ich potomkami

Minister nawiązał także do wizyty w Izraelu w 2019 r. kiedy wraz ze Sprawiedliwymi zostali przyjęci przez Ambasadora Izraela.

– Wówczas w obecności obecnej tu Pani dr Anny Stupnickiej Bando, prezes Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata padły z ust pierwszego obywatela państwa Izrael słowa: "Jesteście świętymi ludzkości". To była właśnie chwila, w której człowiek czuł tak ogromną dumę z tego, że należy do narodu polskiego. Narodu, który sam wiele wycierpiał, ale który potrafił w chwili największego zagrożenia, w chwili piekła wyrządzonego przez niemieckiego okupanta wyciągnąć rękę do drugiego człowieka, do współobywatela, współrodaka – podkreślił.

Szef UdSKiOR przypomniał, że poprzednie uroczystości honorujące Sprawiedliwych organizowane były na Zamku Królewskim i w Łazienkach Królewskich: ale to jest szczególne miejsce. To jedna z rezydencji Prezydenta RP. To również miejsce pracy Marszałka Józefa Piłsudskiego, który wielokrotnie podkreślał, że Rzeczypospolita będzie silna wtedy, kiedy będzie państwem wielu kultur i narodów. I tak było aż do wybuchu II wojny światowej. 

– Nisko kłaniam się i dziękuję potomkom Sprawiedliwych, że Wasi przodkowie potrafili dobrze odczytać słowa psalmisty "Chociażbym przechodził przez ciemną dolinę, zła się nie ulęknę, bo tym Boże jesteś ze mną". Za to, że nie zabrakło waszym przodkom odwagi, siły i wiary, bardzo serdecznie dziękujemy. To kolejna chwila w życiu, kiedy czujemy dumę z tego, że należymy do narodu polskiego – podsumował minister Kasprzyk.

Wręczając medale przedstawicielom pięciu rodzin, które poprzedzało odczytanie historii uratowania żydowskich współobywateli Ambasador Izraela w Polsce Jacov Livne mówił, że powinniśmy nie tylko pamiętać o ratujących Polakach, ale także upamiętniać takie czyny i z przeszłości wyciągać wnioski.

- Przepełnia mnie szczęście i poczucie dumy. Instytut Yad Vashem uznał za godnych tytułu Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata ponad 7 tys. Polaków. Jest to jedna trzecia wszystkich Sprawiedliwych i najwyższa liczba. To są nasi wspólni bohaterowie. Bohaterowie narodu polskiego i żydowskiego - podkreślał Ambasador.

Zaznaczył, że ucząc w izraelskich szkołach o Sprawiedliwych wśród Narodów Świata uczniom zadaje się jedno, trudne pytanie: A co ty być uczynił, w tej sytuacji niemożliwej taką jaka ona była na polskiej ziemi podczas II wojny światowej? Nie ma na to pytanie prostej, ani jednoznacznej, ani łatwej odpowiedzi. Cóż, nie byliśmy wtedy w tych okolicznościach, więc nie wiemy co byśmy uczynili. Ale wiemy, co uczynili Sprawiedliwi. Uratowali swych sąsiadów a wiązało się to z ryzykiem utraty własnego życia i życia swoich najbliższych. Dlatego pamiętamy i upamiętniamy to dzisiaj, i zawsze będziemy pamiętać.

– Wiemy jakie plany wobec Żydów miały nazistowskie Niemcy, były to plany bardzo proste. Każdy, kto urodził się Żydem miał zostać zabity. Nieważne czy miał lat osiemdziesiąt, czy dwa miesiące. Wiemy, że nazistowskie Niemcy miały podobny plan wobec innych narodów, również wobec narodu polskiego - zauważył Jacov Livne dodając, że Polska i Izrael będą wspólnie pamiętać o wszystkich dobrych i ważkich elementach naszej niebywałej wspólnej, ponad tysiącletniej historii.

Po modlitwie wielowyznaniowej w intencji ratujących i ratowanych zgromadzeni wysłuchali koncertu fortepianowego kilku utworów Fryderyka Chopina.

Medale Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata, wszystkich dobrych i wa żn to najwyższe izraelskie odznaczenie cywilne nadawane od 1963 r. przez jerozolimski Instytut Pamięci Męczenników i Bohaterów Holokaustu Yad Vashem. Ludzie uznani za „Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata” otrzymują specjalnie wybity medal z ich nazwiskiem, dyplom uznania oraz przywilej uwiecznienia ich nazwisk na Ścianie Honoru w Ogrodzie Sprawiedliwych w Instytucie Yad Vashem w Jerozolimie. Na medalu Sprawiedliwych jest wyryte żydowskie powiedzenie pochodzące z Talmudu: „Kto ratuje jedno życie, ten jakby uratował cały świat”. Na dzień 1 stycznia 2022 roku liczba przyznanych medali Sprawiedliwych na całym świecie wynosiła 28,271. Medal otrzymało 7,232 Polaków. Liczba ta stale rośnie.