Na Zamku Królewskim w Warszawie w piątek 18 marca br. zainaugorowano projekt Instytutu Pamięci Narodowej pt. „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności”, ukazujący wędrówkę ponad 116 tys. Polaków – cywilów i żołnierzy 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa – oraz europejskiej odysei żołnierzy 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. W uroczystej inaguracji udział wziął Szef UdSKiOR Jan Józef Kasprzyk.

Celem projektu memoratywno-edukacyjnego „Szlaki Nadziei. Odyseja Wolności” jest ukazanie wysiłku Polskich Sił Zbrojnych podczas II wojny światowej oraz losów polskiej ludności cywilnej przemieszczającej się wówczas po świecie. Realizacja przedsięwzięcia będzie trwała aż do 2025 roku i obejmie zasięgiem kilkadziesiąt krajów na kilku kontynentach, gdzie zostanie zaprezentowana wystawa składająca się z dwóch części: ogólnej, opowiadającej odyseję Polaków podczas zmagań wojennych, oraz lokalnej, poświęconej historii Polaków w danym kraju lub regionie. Projektowi będzie towarzyszyć szereg działań o charakterze naukowym i edukacyjnym, w tym m.in. wydawanie książek, materiałów edukacyjnych, organizacja koncertów, konkursów, spotkań i konferencji naukowych. Ważnymi elementami przedsięwzięcia będą poszukiwania świadectw wojennej tułaczki Polaków: fotografii, dokumentów, relacji oraz odnowienie zapomnianych miejsc pamięci – tablic, pomników i cmentarzy rozsianych po całym świecie.

Podczas uroczystości na Zamku Królewskim prezes Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki przypomniał, że tak jak dziś Ukraińcy, tak Polacy osiemdziesiąt lat temu stanęli przeciwko dwóm systemom totalitarnym – przeciwko niemieckiemu nazizmowi i sowieckiemu komunizmowi. Mimo tego, co zdarzyło się w 1939 r., te systemy totalitarne nie zwyciężyły polskiego ducha wolności, bo Polacy weszli na szlaki nadziei, w odyseję wolności, po to, aby walczyć o Rzeczpospolitą, której wówczas nie było i której nie odzyskali w 1945 r. na skutek kolonii sowieckiej w Polsce, ale wolności, która wróciła w 1989 roku.

– Szlaki nadziei były możliwe dzięki wielu polskim wspaniałym mężom stanu – dzięki gen. Władysławowi Andersowi, gen. Stanisławowi Maczkowi oraz gen. Stanisławowi Sosabowskiemu – ale także dzięki wielu polskim żołnierzom, którzy walczyli o Narwik, wolną Francję w 1940 r. i dzięki wspaniałym polskim lotnikom na niebie Wielkiej Brytanii, a także dzięki wspaniałym kobietom, w okupowanej Polsce i na wszystkich szerokościach geograficznych – dodał prezes IPN.

Podczas gali list od premiera Mateusza Morawieckiego odczytał szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk: – Osiemdziesiąt lat temu gen. Władysław Anders wydał rozkaz wyjścia jednostek Polskich Sił Zbrojnych i towarzyszących im cywilów ze Związku Sowieckiego, z nieludzkiej ziemi, która pochłonęła krew obywateli wielu narodów świata. Projekt ten ma przypomnieć tamten czas i ludzi, a przede wszystkim upamiętnić wysiłek zbrojny Polaków podczas II wojny światowej.

– Niezwykłe i nieprzewidziane są koincydencje wydarzeń. Gdy przygotowywali państwo projekt, nikt nie sądził, że historia przyspieszy, że za naszą granicą toczyć się będzie wojna, tak podobna do tej, którą Polska prowadziła samotnie we wrześniu 1939 r. – wskazał Prezes Rady Ministrów.

– Pamiętamy o jej konsekwencjach i rozumiemy, jaka jest stawka walki naszych braci z Ukrainy. W tych okolicznościach tym bardziej rozumiemy, że podtrzymywanie pamięci o gehennie polskiego narodu na Wschodzie zyskuje zupełnie nowy wymiar dotyczący nie tylko przeszłości – dodał minister Kasprzyk.

Głos podczas uroczystości zabrali również ambasador RP w Republice Włoskiej Anna Maria Anders, szef Służby Zagranicznej MSZ Arkady Rzegocki, a list od marszałek Sejmu RP Elżbiety Witek odczytał prof. Tadeusz Wolsza.