Zdobycie PAST-y było jednym z najważniejszych triumfów Powstania Warszawskiego i do dziś pozostaje świadectwem odwagi w walce o wolność stolicy. 20 sierpnia 1944 r. po ciężkich, wielodniowych walkach Powstańcy z Batalionu Armii Krajowej „Kiliński” zdobyli gmach Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej przy ul. Zielnej. Ten ponad 50-metrowy budynek, jeden z najwyższych w przedwojennej Warszawie, stał się symbolem zwycięstwa i niezłomności Powstańców.
– Pierwszą czynnością, jaką zrobiliśmy, było powieszenie flagi. (…) Flaga była dla nas świętością – wspominał Czesław Cywiński „Skowronek”, żołnierz AK.
W rocznicę tego wydarzenia przed budynkiem PAST-y odbyły się uroczystości patriotyczne z udziałem Powstańców Warszawskich, wśród których znalazły się sanitariuszki Batalionu AK „Kiliński”: Krystyna Sierpińska ps. „Marzenka” i Danuta Szlajmer ps. „Siódemka”. W uroczystościach udział wziął Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, Lech Parell.
Obchody 81. rocznicy zdobycia PAST-y otworzył Prezes Zarządu Ogólnokrajowego Środowiska Batalionu AK „Kiliński”, Pan Jacek Łapko, który przypomniał historię Batalionu oraz biografię rotmistrza Henryka Leliwy-Roycewicza – przedwojennego medalisty olimpijskiego, a w czasie Powstania dowódcy Batalionu „Kiliński”.
List od Wicepremiera, Ministra Obrony Narodowej, Władysława Kosiniaka-Kamysza odczytał Jakub Stefaniak, Zastępca Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Premier Kosiniak-Kamysz w liście skierowanym do uczestników uroczystości zwrócił uwagę na to, że zdobycie PAST-y było zwycięstwem, które niezwykle wzmocniło morale Powstańców i wiarę w sens prowadzonej przez nich walki.
Okolicznościowe przemówienie wygłosił również Szef Urzędu, minister Lech Parell. Mówił w nim między innymi, że:
– Zdobycie PAST-y było niezwykłym zwycięstwem, które poniosło się echem po całej walczącej Warszawie. Po 81 latach chcemy pamiętać i rozumieć wagę tego, co się wydarzyło, ale musimy jednocześnie pamiętać całość tragedii tamtych czasów. Dziś naszym zadaniem jest budować i wzmacniać Polskę, aby tragedia wojny się nie powtórzyła, a takie Powstanie nigdy więcej nie było konieczne.
Minister Parell zwrócił również uwagę na to, że Polska będzie bezpieczna, jeżeli będzie miała silną armię, jednak siła armii jest emanacją siły całego państwa i całego narodu. Po raz kolejny zaapelował również o zasypywanie wszelkich zbędnych podziałów, które utrudniają wspólne działanie na rzecz siły i bezpieczeństwa naszego państwa.
W czasie uroczystości przyznane zostały również medale Pro Patria. Otrzymały je osoby szczególnie zasłużone dla kultywowania pamięci o bohaterstwie Powstańców, walczących o polską wolność. Medale z rąk Szefa Urzędu odebrali: Pan Zbigniew Chmielewski – autor książki o rotmistrzu Leliwie-Roycewiczu oraz wolontariusze Muzeum Powstania Warszawskiego – Pani Katarzyna Żukowska i Pan Przemysław Żukowski.
fot. Jakub Pietrzak / UdSKiOR
