23 czerwca br., w 85. rocznicę śmierci Janusza Kusocińskiego – wybitnego lekkoatlety i mistrza olimpijskiego z Los Angeles z 1932 roku – Minister Michał Syska złożył kwiaty na cmentarzu w Palmirach. To właśnie tu, w czerwcu 1940 roku, Kusociński – żołnierz kampanii wrześniowej, obrońca Mokotowa i członek konspiracji niepodległościowej – został zamordowany przez niemieckich okupantów.
Podczas nawiedzania cmentarza Minister oddał również hołd wszystkim bohaterom naszej wolności, którzy spoczywają w tej wyjątkowej narodowej nekropolii – miejscu masowych egzekucji i jednej z największych niemieckich zbrodni popełnionych na ziemiach polskich. Wśród ofiar Palmir znajdują się m.in.: Mieczysław Niedziałkowski – polityk PPS, poseł na Sejm i publicysta, Maciej Rataj – marszałek Sejmu, Stanisław Piasecki – dziennikarz i ideolog narodowy, Juliusz Dąbrowski – dziennikarz, wydawca, współtwórca Polskiego Radia, Helena Jaroszewiczowa – senatorka RP oraz wielu bezimiennych członków polskiej inteligencji, sportowców, harcerzy i duchownych, którzy zostali zamordowani tylko dlatego, że byli solą tej ziemi.
Po złożeniu kwiatów Minister Michał Syska odwiedził także Muzeum – Miejsce Pamięci Palmiry, gdzie zapoznał się z historią niemieckich egzekucji w Puszczy Kampinoskiej, zwiedził wystawę i oddał cześć pamięci wszystkim ofiarom. To właśnie tu, pośród symbolicznych mogił, historia nabiera osobistego wymiaru – przypomina o cenie, jaką przyszło zapłacić za niepodległość.
---
Janusz Kusociński był jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci sportowych II Rzeczypospolitej. Urodził się 15 stycznia 1907 roku w Warszawie. Z wykształcenia nauczyciel wychowania fizycznego, z pasji – niezwykle utalentowany biegacz, który swoją karierę sportową rozpoczął w klubach Sarmata i Warszawianka. Prawdziwy przełom nastąpił w 1928 roku, gdy rozpoczął treningi pod okiem estońskiego olimpijczyka Aleksandra Klumberga-Kolmpere. Nowoczesne metody treningowe pozwoliły Kusocińskiemu przełamać dominację fińskich długodystansowców.
W czerwcu 1932 roku dwukrotnie bił rekordy świata – najpierw na 3000 metrów w Antwerpii, potem na 4 mile w Poznaniu. Kulminacją jego kariery był złoty medal zdobyty na Igrzyskach Olimpijskich w Los Angeles, gdzie w dramatycznym biegu na 10 000 m pokonał rywali i ustanowił rekord olimpijski. Jego sukces stał się pierwszym złotym medalem olimpijskim w konkurencjach męskich dla Polski.
Zawsze związany z barwami narodowymi, reprezentował kraj w 35 międzypaństwowych startach, zdobywając 25 indywidualnych zwycięstw i ustanawiając 25 rekordów Polski. Kontuzja kolana wykluczyła go z udziału w igrzyskach w Berlinie w 1936 roku, jednak nie zakończyła jego aktywności – był uwielbiany przez kibiców, często gościł na stadionach i w mediach.
Fot. Janusz Kusociński / Wikipedia Domena Publiczna
Po wybuchu II wojny światowej nie pozostał bierny. Walczył jako ochotnik w obronie Warszawy – na Sadybie i Okęciu, gdzie został dwukrotnie ranny. Po kapitulacji stolicy włączył się w działalność konspiracyjną pod pseudonimem „Prawdzic”. Został aresztowany przez gestapo 28 marca 1940 roku, a po brutalnym śledztwie rozstrzelany w masowej egzekucji w Palmirach – jednej z najtragiczniejszych zbrodni niemieckiej okupacji.
Po wojnie jego szczątki odnaleziono podczas ekshumacji w jednej z 24 zbiorowych mogił. Pamięć o nim trwa – od 1954 roku organizowany jest Memoriał Janusza Kusocińskiego, a jego imię noszą liczne szkoły i ulice. W zbiorach Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie przechowywane są jego medale, pamiątki i dokumenty – świadectwa życia, które było symbolem odwagi, determinacji i poświęcenia.
fot. Barbara Jamrocha / UdSKiOR
