W Słońsku (lubuskie) upamiętniono ofiary niemieckiej egzekucji na 819 więźniach różnej narodowości popełnionej w obozie Sonnenburg. W uroczystościach wziął udział Szef UdSKiOR Lech Parell.
Obchody 80. rocznicy przeprowadzonego w nocy z 30 na 31 stycznia 1945 r. mordu na więźniach obozu Sonnenburg z udziałem władz wojewódzkich, samorządowych oraz przedstawicieli korpusu dyplomatycznego Luksemburga i Niemiec rozpoczęły się przed pomnikiem przy Muzeum Martyrologii w Słońsku. Obecny na uroczystościach ambasador Luksemburga Paul Schmit podziękował za pamięć o więźniach obozu, wśród których byli również obywatele Luksemburga.
- Historia okrucieństwa powinna być przestrogą i nauką, abyśmy nigdy nie dopuścili do podobnego okrucieństwa – podkreślił Paul Schmit.
Szef UdSKiOR Lech Parell, zwrócił uwagę na trzy wyróżniające cechy obozu:
- To co wyróżnia Sonnenburg spośród innych obozów, gdzie zmordowano ponad 18 milionów ludzi to fakt, że był to pierwszy niemiecki obóz koncentracyjny zwrócony przeciwko Niemcom, którzy stanowili największą liczbę więźniów. Wśród nich znajdowali się głównie przeciwnicy partii Hitlera, którzy mieli inne poglądy i chcieli prowadzić demokratyczną politykę. Wszyscy znaleźli się tu, w obozie Sonnenburg – powiedział minister Parell.
Dodał też, że to właśnie do Sennenburga trafiali także członkowie ruchu oporu ze Skandynawii.
- Ostatnią cechą wyróżniającą ten obóz było zamordowanie ponad 800 więźniów w ostatniej chwili, gdy wolność stała u bram. Naziści przyjechali tu specjalnie, by zabić – podkreślał Szef UdSKiOR.
Zauważył też, że to wszystko co wydarzyło się w niemieckich obozach muszą dźwigać następne pokolenia.
- Musimy stale myśleć o tych ofiarach i pamiętać. Wierzę, że my i młodzi będziemy nieść pamięć przez następne pokolenia – zakończył minister Parell.
Konsul generalny Niemiec we Wrocławiu Martin Kremer podkreślił, że nie możemy dopuścić do podobnych wydarzeń. Jego zdaniem należy reagować na mowę nienawiści i nie wolno być obojętnym na jej działanie.
- My pamiętamy. Nikt nie ma prawa bagatelizować niemieckich zbrodni. Jesteśmy winni pamięć wszystkim ofiarom i ocalałym, a obowiązkiem jest przekazywanie pamięci o nich i niedopuszczenie do zapomnienia o nich – powiedział na zakończenie w języku polskim.
Po przemówieniach zgromadzeni goście zwrócili się ku prawej stronie Muzeum, gdzie uroczyście odsłonięto „Wektor Pamięci” przypominający o obozie Sonnenburg i jego więźniach.
Uroczystości zwieńczył Apel Pamięci, po którym złożono wieńce i kwiaty.
---
Ciężkie więzienie karne w Sonnenburgu powstało w latach 1832–1833. W latach 1846-1847 więziono w nim m.in. polskich działaczy niepodległościowych związanych z powstaniem wielkopolskim 1846 roku. W 1933 r. w budynku więzienia otwarto jeden z pierwszych obozów koncentracyjnych dla więźniów politycznych, którzy trafili tam po podpaleniu Reichstagu. Po roku działalności obóz został rozwiązany i przekształcony ponownie w ciężkie więzienie.
W czasie wojny do Sonnenburga trafiali Polacy, Jugosłowianie, Czesi, Słowacy, Bułgarzy, Austriacy, Szwajcarzy, Włosi, Rosjanie i Hiszpanie, których pilnowało 150 esesmanów. Obowiązki lekarza pełnił doktor Eduard Seidler, któremu przypisuje się odpowiedzialność za śmierć i cierpienia setek osób. Po wojnie pozostał w Słońsku. Rozpoznany przez byłego więźnia, popełnił samobójstwo. W ten sposób uniknął procesu i kary za zbrodnie, które popełnił.
Najczarniejszą kartą w historii obozu była noc z 30 na 31 stycznia 1945 r. Wtedy oddział SS i grupa gestapowców z Frankfurtu nad Odrą dokonali masakry na dziedzińcu obozu. Wyprowadzili 819 więźniów, ustawili pod ścianą i rozstrzelali. Jeńcy zginęli tuż przed wkroczeniem Armii Czerwonej. Egzekucję miały przeżyć 4 osoby. Po II wojnie światowej budynki więzienia rozebrano, zachowując jedynie miejsce rozstrzelań, zwane Ścianą Śmierci.
W 1974 roku w Słońsku otwarto muzeum poświęcone pamięci więźniów Sonnenburga.
