Uprzejmie informujemy, że w dniu 30 kwietnia 2021 r. została opublikowana w Dzienniku Ustaw ustawa z dnia 30 marca 2021 r. o zmianie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 794).
Poniżej przedstawiamy informacje na temat najważniejszych regulacji zawartych w nowelizacji.
A. ZMIANY ZASAD PRZYZNAWANIA POMOCY PIENIĘŻNEJ DLA WSZYSTKICH PODOPIECZNYCH URZĘDU.
Zmiany wprowadzone omawianą ustawą zwiększyły dostępność pomocy pieniężnej dla wszystkich Podopiecznych Urzędu, tj. kombatantów, osób deportowanych do pracy przymusowej, żołnierzy-górników, cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych oraz dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych.
Obejmują one:
1) zwiększenie częstotliwości przyznawania pomocy pieniężnej jednorazowej.
Pomoc pieniężna jednorazowa może być przyznawana 2 razy w roku.
2) podniesienie kryteriów dochodowych przy pomocy jednorazowej:
Pomoc pieniężna jednorazowa może być przyznana, jeżeli:
1) dochód osoby samotnie gospodarującej nie przekracza kwoty odpowiadającej 290% najniższej emerytury
(przed nowelizacją ustawy było to: 220%),
2) dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty odpowiadającej 220% najniższej emerytury
(przed nowelizacją ustawy było to: 150%),
3) dochód osoby samotnie gospodarującej lub dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty odpowiadającej 350%
najniższej emerytury, w przypadku gdy wnioskodawca jest osobą całkowicie niezdolną do pracy i do samodzielnej egzystencji.
(przed nowelizacją ustawy było to: 300%).
3) podniesienie kryteriów dochodowych przy pomocy okresowej:
Pomoc pieniężna okresowa moze być przyznana, jeżeli:
1) dochód osoby samotnie gospodarującej nie przekracza kwoty odpowiadającej 220% najniższej emerytury
(przed nowelizacją ustawy było to: 150%),
2) dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty odpowiadającej 150% najniższej emerytury (przed nowelizacją ustawy było to: 100%).
4) podniesienie wysokości pomocy pieniężnej jednorazowej:
Pomoc pieniężna jednorazowa może być przyznawana do wysokości 150% najniższej emerytury, przy czym pomoc przeznaczona
na częściowe pokrycie kosztów zakupu wyrobów medycznych może
być przyznawana do wysokości 350% najniższej emerytury, a na dostosowanie pomieszczeń mieszkalnych do rodzaju niepełnosprawności
jest przyznawana do wysokości 450% najniższej emerytury.
B. POTWIERDZANIE PRZEZ SZEFA URZĘDU NOWEGO OKRESU NA PODSTAWIE USTAWY O EMERYTURACH I RENTACH Z FUS.
Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych od 30 maja 2021 r. potwierdza nowy okres składkowy – okres pozbawienia możliwości wykonywania swojego zawodu przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych za działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce.
Tak jak w przypadku dotychczas potwierdzanych okresów: świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 r. oraz niewykonywania pracy przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych, okres pozbawienia możliwości wykonywania zawodu może zostać potwierdzany na wniosek złożony do Szefa Urzędu, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego zakończonego wydaniem decyzji w sprawie. Nowy okres może być dowodzony w szczególności dokumentami lub zeznaniami świadków.
| Formularz wniosku o potwierdzenie okresu pozbawienia możliwości wykonywania swojego zawodu przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych za działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce jest udostępniony na stronie internetowej www.kombatanci.gov.pl w zakładce: „Formularze”. |
C. WPROWADZENIE NOWEGO SPOSOBU USTALENIA PODSTAWY WYMIARU KAPITAŁU POCZĄTKOWEGO W ODNIESIENIU DO OKRESÓW
SKŁADKOWYCH/UZNANYCH ZA SKŁADKOWE Z TYTUŁU PROWADZONEJ DZIAŁALNOŚCI NIEPODLEGŁOŚCIOWEJ/REPRESJI Z
POWODÓW POLITYCZNYCH.
Nowelizacja ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych oraz niektórych innych ustaw wprowadziła nowy sposób ustalania podstawy wymiaru kapitału początkowego w odniesieniu do każdego z okresów składkowych/uznawanych za składkowe zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, tj. okresu:
- osadzenia w więzieniach lub innych miejscach odosobnienia na terytorium Polski na mocy skazania albo bez wyroku po dniu 31 grudnia 1955 r. za działalność polityczną,
- świadczenia pracy po 1956 r. na rzecz organizacji politycznych i związków zawodowych, nielegalnych w rozumieniu przepisów obowiązujących do kwietnia 1989 r.,
- niewykonywania pracy przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych,
- internowania na podstawie art. 42 dekretu z dnia 12 grudnia 1981 r. o stanie wojennym (Dz.U. poz. 154 z 1982 r. poz. 18 oraz z 1989 r. poz. 178),
- okresu pozbawienia możliwości wykonywania swojego zawodu przed dniem 31 lipca 1990 r. na skutek represji politycznych za działania na rzecz odzyskania przez Polskę niepodległości i suwerenności lub respektowania politycznych praw człowieka w Polsce – nowy okres potwierdzany przez Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Za podstawę wymiaru składek za rok, w którym przypada okres potwierdzony jako składkowy, przyjmuje się kwotę przeciętnego wynagrodzenia proporcjonalnie do tego okresu.
Ubezpieczonym, którym ustalono kapitał początkowy, wysokość emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, ponownego ustalenia kapitału początkowego, wysokości emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy z uwzględnieniem nowych rozwiązań dokonuje się na ich wniosek, o ile jest to dla nich korzystniejsze.
Decyzję w sprawie ponownego ustalenia kapitału początkowego, ponownego ustalenia wysokości emerytury, w tym również emerytury obliczonej z uwzględnieniem przeliczonego kapitału początkowego, oraz decyzję w sprawie ponownego ustalenia wysokości renty z tytułu niezdolności do pracy lub renty rodzinnej organ rentowy wydaje w ciągu 30 dni od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania tej decyzji.
Wnioski o ustalenie kapitału podstawowego należy składać we właściwych organach rentowych.
Osoby, które mają ustalony kapitał początkowy albo wysokość emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy przed 1 czerwca 2021 r. i chcą skorzystać z ich przeliczenia na podstawie zmienionych przepisów, powinny złożyć odpowiednio wniosek w sprawie kapitału początkowego (EKP) lub wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno-rentowego (ERPO). Wniosek powinny również złożyć osoby, które chcą skorzystać z przeliczenia renty rodzinnej po ubezpieczonych posiadających wymienione wyżej okresy.
Emerytura lub renta w nowej wysokości przysługuje od miesiąca zgłoszenia wniosku, nie wcześniej niż od 1 czerwca 2021 r.
Poniżej link do informacji zamieszczonej na stronie internetowej ZUS:
D. ZMIANA ZASAD PRZYZNAWANIA ŚWIADCZENIA WYRÓWNAWCZEGO.
Zgodnie z nowelizacją świadczenie wyrównawcze przysługuje osobie uprawnionej pobierającej nie tylko emeryturę lub rentę inwalidzką albo rentę z tytułu niezdolności do pracy, lecz także osobom pobierającym rentę rodzinną w kwocie niższej niż 2676,88 zł brutto miesięcznie.
E. ZMIANY W USTAWIE Z DNIA 14 SIERPNIA 2020 R. O ŚWIADCZENIU PIENIĘŻNYM PRZYSŁUGUJĄCYM OSOBOM ZESŁANYM LUB
DEPORTOWANYM PRZEZ WŁADZE ZWIĄZKU SOCJALISTYCZNYCH REPUBLIK RADZIECKICH W LATACH 1936–1956.
W zmienianej ustawie wyłączone zostało czasowe ograniczenie do lat 1936-1956 okresu podlegania represjom, za które należne jest świadczenie pieniężne.
F. DODATKOWY URLOP DLA DZIAŁACZY OPOZYCJI ANTYKOMUNISTYCZNEJ ORAZ OSÓB REPRESJONOWANYCH Z POWODÓW
POLITYCZNYCH.
Działaczom opozycji antykomunistycznej oraz osobom represjonowanym z powodów politycznych pozostającym w zatrudnieniu przysługuje dodatkowy 5-dniowy urlop w roku kalendarzowym.
G. MOŻLIWOŚĆ ZWOLNIENIA Z OPŁAT ZA POBYT W DOMACH POMOCY SPOŁECZNEJ DZIAŁACZY OPOZYCJI ANTYKOMUNISTYCZNEJ
ORAZ OSÓB REPRESJONOWANYCH Z POWODÓW POLITYCZNYCH
Samorządy mają prawo zwolnienia działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych z opłat za pobyt w domu pomocy społecznej. Zwolnienie z opłat jest możliwe na wniosek lub z urzędu, całkowicie lub częściowo. Przy podejmowaniu decyzji o całkowitym albo częściowym zwolnieniu działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych z opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej albo o odmowie zwolnienia brane są pod uwagę możliwości i sytuacja finansowa gminy.
H. WEJŚCIE W ŻYCIE NOWYCH PRZEPISÓW.
Ustawa weszła w życie w dniu 30 maja 2021 roku, z wyjątkiem art. 11–15, które dotyczą nowego sposobu ustalania przez ZUS podstawy wymiaru emerytury - weszły one w życie z dniem 1 czerwca 2021 r.
