Na Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym przy Ettensebaan, gdzie spoczywa gen. Maczek i jego żołnierze wzięliśmy udział w odsłonięciu pomnika Generała. Pobliskie Oosterhout wolność, którą przynieśli Polacy uczciło koncertem z udziałem Orkiestry Wojskowej z Żagania i Chóru Uniwersytetu Wrocławskiego.
W ceremonii odsłonięcia popiersia przy Maczek Memorial obok Zastępcy Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Michała Syski wzięli udział liczni oficjele, w tym ambasador RP w Królestwie Niderlandów Margareta Kassangana, burmistrz Bredy Paul Depla, gen. Jarosław Mika, wnuczka generała Maczka - Karolina Maczek-Skillen oraz weteran 1. Polskiej Dywizji Pancernej kpt. Eugeniusz Niedzielski, ps. Nead.
Na uroczystość przybyli również przedstawiciele organizacji polonijnych, m.in. z Londynu, rodziny żołnierzy 1. Dywizji Pancernej, a także polskiego parlamentu z senatorem Grzegorzem Schetyną.
– Dziś pragniemy oddać ponownie hołd gen. Maczkowi poprzez odsłonięcie jego popiersia. Jest to egzemplarz nadzwyczajny. Jeden z trzech znajdujących się w Europie. Jeden z nich usytuowany jest przy pomniku Mont - Ormel we Francji i jeden jest w Polsce, w Żaganiu – mówił Willem Krzeszowski, prezes Maczek Memorial, inicjator wydarzenia.
Z kolei burmistrz Bredy Paul Depla jeszcze raz podkreślił, że to generałowi Maczkowi i wielu polskim żołnierzom mieszkańcy Bredy zawdzięczają wolność.
– Niestety wielu z nich poległo, ale żołnierze którzy przeżyli wojnę nie mogli wrócić do Polski. Nawiązały się przyjaźnie między Polakami, a mieszkańcami Bredy, rozkwitły związki, zawierano małżeństwa i rodzili się polscy mieszkańcy Bredy. Nie istniało jeszcze aktualne hasło naszego miasta, ale już wtedy był to przykład łączącego charakteru Bredy. I tak Breda stopniowo stała się, jak to mówimy, najbardziej polskim miastem Holandii – przypomniał Paul Depla.
Wnuczka Generała Karolina Maczek - Skillen wspominała jak dziadek opowiadał o euforii jaka wybuchła wśród wyzwolonych mieszkańców Bredy. Tymczasem jak zauwazyla polscy żołnierze właśnie w Bredzie dowiedzieli się o Jałcie i zdradzie aliantów.
Po odsłonięciu popiersia przez Karolinę Maczek Skillen i Paula Deplę, Orkiestra Wojskowa z Żagania wykonała Marsz Pierwszej Brygady.
Następnie uroczystości kontynuowano w pobliskim Oosterhout, gdzie w Theater de Bussel Orkiestra Wojskowa z Żagania pod dyrekcją kapelmistrza Jacka Putry i towarzyszący jej Chór Uniwersytetu Wrocławskiego Gaudium podbili serca polsko - holenderskiej publiczności zgromadzonej na Koncercie Wolności z okazji 80. rocznicy wyzwolenia przez Polaków Oosterhout i Bredy. Na koncert przyjechała liczna delegacja włodarzy Wrocławia, który jest partnerskim miastem Bredy.
---
Polski Honorowy Cmentarz Wojskowy przy Ettensebaan w Bredzie jest największym polskim cmentarzem wojennym w Holandii. Został utworzony w 1963 r. z inicjatywy lokalnych społeczników. Zgromadzono na nim szczątki polskich żołnierzy pochowanych wcześniej na innych cmentarzach. W nekropolii spoczywają głównie żołnierze 1. Dywizji Pancernej, lotnicy Polskich Sił Powietrznych i spadochroniarze z 1. Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Na cmentarzu spoczął również zmarły w 1994 roku dowódca 1. Dywizji Pancernej gen. Stanisław Maczek - jego wolą było zostać pochowanym wraz z żołnierzami. Ostatni pochówek na cmentarzu miał miejsce w 2003 roku, kiedy to odnaleziono szczątki polskich lotników, którzy zginęli w czerwcu 1944 roku. Łącznie na cmentarzu znajdują się groby 162 Polaków.
----
Wyzwolenie Bredy było operacją przeprowadzoną w ramach przejścia kanadyjskiej 1. Armii w kierunku Mozy. Miasto, położone w południowo-zachodniej Holandii, było ważnym portem śródlądowym przy ujściu rzeki Mark i Aa do Kanału Wilhelminy. W dniach 28-30 października 1944 r. stało się rejonem walk polskiej 1. Dywizji Pancernej pod dowództwem gen. Stanisława Maczka z oddziałami niemieckimi z 256., 711. i 719. Dywizji Piechoty. Po zajęciu pozycji na południowy wschód od miasta, rankiem 28 października oddziały polskie zaatakowały stanowiska nieprzyjaciela wokół Bredy jednocześnie z dwóch kierunków. 10. Brygada Kawalerii Pancernej, którą dowodził płk dypl. Tadeusz Majewski, obeszła miasto od wschodu i północy, dążąc do odcięcia jego załogi od kanałów: Wilhelminy i Mark, natomiast 3. Brygada Strzelców pod dowództwem płk. dypl. Franciszka Skibińskiego uderzyła na Bredę od południa celem bezpośredniego zajęcia miasta i uchwycenia przepraw na rzece Mark. Po dwudniowych walkach Bredę zdobyto 29 października bez strat w ludności cywilnej, zaś opór rozbitych oddziałów niemieckich został ostatecznie złamany 30 października. Mieszkańcy miasta entuzjastycznie powitali polskich wyzwolicieli.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
