Obchody 70. rocznicy śmierci Antoniego Żubryda ps. „Zuch” rozpoczęły się w Sanoku 22 października 2016 r. złożeniem kwiatów przed tablicą poświęconą Pamięci Żołnierzy z dowodzonego przez niego Antykomunistycznego Oddziału Partyzanckiego Narodowych Sił Zbrojnych, straconych przez komunistycznych oprawców w publicznych egzekucjach w 1946 roku.
Następnie w podziemiach sanockiego zamku w Sali Gobelinowej Prezes Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych Karol Wołek otworzył konferencję poświęconą Antoniemu i Janinie Żubryd. Po wystąpieniach dr. Hab. Krzysztofa Kaczmarskiego oraz Andrzeja Romaniaka odbyła się ceremonia wręczenia Medali „Pro Patria”. W imieniu Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych płk Artur Frączek wręczył odznaczenia: Janowi Giefertowi, Henrykowi Kozikowi, Andrzejowi Romaniakowi, Jerzemu Tarnawskiemu, Maksymilianowi Bednarzowi, Zbigniewowi Chmielniakowi, Damianowi Kowalewskiemu oraz Magdalenie Warych. Zebrani wysłuchali też wystąpienia Janusza Niemca – syna Antoniego i Janiny Żubrydów. Uroczystości zakończył koncert Andrzeja Kołakowskiego.
Drugi dzień obchodów rozpoczęła msza święta w intencji Janiny i Antoniego Żubrydów oraz żołnierzy SBI NSZ , którą odprawiono w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Malinówce. Po nabożeństwie uczestnicy uroczystości wspólnie przeszli przed Krzyż Pamięci, gdzie zostały złożone kwiaty oraz odczytano Apel Pamięci. Na znajdującej się nieopodal polanie odbyła się inscenizacja prezentująca działania jednego z oddziałów Antoniego Żubryda. Uroczystości zakończyło składanie kwiatów na symbolicznej mogile małżeństwa Żubrydów w miejscu, w którym prawdopodobnie zostali zamordowani.
Obchody zorganizowano dzięki wsparciu Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Antoni Żubryd ps. „Zuch” (1918-1946), podoficer Wojska Polskiego, brał udział w obronie Polski w 1939 r. Na początku okupacji prowadził szkolenia w ramach Związku Walki Zbrojnej. Po aresztowaniu przez gestapo pod zarzutem działalności agenturalnej na rzecz ZSRR został skazany na karę śmierci. Udało mu się uciec podczas transportu na miejsce egzekucji. W momencie wkroczenia wojsk sowieckich na teren Rzeszowszczyzny Antoni Żubryd został skierowany do pracy w Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Sanoku. Udzielił pomocy uwięzionym tam członkom organizacji niepodległościowych. W 1945 wraz z podkomendnymi z posterunku UB oraz więzionymi tam AK-owcami ucieka i zostaje dowódcą Samodzielnego Batalionu Operacyjnego Narodowych Sił Zbrojnych. Członkowie jego grupy rekrutowali się głównie z byłych środowisk akowskich. Po ucieczce Żubryda komuniści aresztowali jego syna Janusza (ur. w 1941), który tym samym stał się najmłodszym więźniem PRL. Jego grupa działała przeciwko „władzy ludowej” oraz broniła ludność cywilną przed atakami sił sowieckich i ukraińskich nacjonalistów. W zaufaniu „Zuch” przyjął do oddziału byłego AK-owca Jerzego Vaulina. Okazało się, że był agentem Wydziału V WUBP Wrocław. 24 października 1946 r. w Malinówce strzałem w tył głowy zastrzelił Antoniego Żubryda oraz jego żonę Janinę.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
