W ramach międzynarodowych obchodów 77. rocznicy wyzwolenia niemieckich obozów koncentracyjnych 1 maja br. na terenie KL Sachsenhausen odbyły się uroczystości z udziałem delegacji władz państwowych oraz świadków historii ocalałych z hitlerowskich obozów zagłady. W ich obecności odsłonięty został pomnik upamiętniający gen. dyw. Bolesława Roję brutalnie zamordowanego przez Niemców w KL Sachsenhausen.

W uroczystościach rocznicowych na terenie dawnego, niemieckiego obozu koncentracyjnego Sachsenhausen uczestniczyli: szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, konsul generalny ambasacy RP w Berlinie Marcin Król i wicekonsul Adam Borkowski, zastępca prezesa Instytutu Pamięci Narodowej Karol Polejowski, zastępca dyrektora Biura Upamiętniania Walki i Męczeństwa Joanna Piskorz, naczelnik Delegatury IPN w Kielcach Dorota Koczwańska-Kalita, dyrektor Muzeum i Miejsca Pamięci KL Sachsenhausen Axell Drecoll oraz jego zastępca Astrid Ley, prezydent miasta Kielce Bogdan Wenta i przewodniczący kieleckiej Rady Miasta Jarosław Karyś, a także attache obrony płk. Artur Romanowski i oficerowie Centrum Przygotowań do Misji Zagranicznych w Kielcach - ppłk Krzysztof Matla i ppor. Paweł Zieliński. Oficjalną ceremonię odsłonięcia pomnika poświęconego gen. dyw. Bolesławowi Roji poprzedziło odegranie hymnu państwowego oraz wygłoszenie okolicznościowych wystąpień przez gości honorowych.

- Generał Bolesław Roja przez całe swoje życie dawał świadectwo miłości do Ojczyzny oraz udowadniał, że dla niego jako Polaka wolność własnego kraju jest najważniejsza, że za tę wolność można poświęcić własne zdrowie, a nawet życie. Był jednym z dowódców legionowych - dowódcą 4. Pułku Piechoty Legionów Polskich silnie związanego z miastem Kielce oraz jednym z dowódców w wojnie polsko-bolszewickiej. Prowadził swoich podkomendnych w polskiej drodze do wolności w latach I wojny światowej i potem dowodził polskimi żołnierzami, kiedy niepodległość Polski w wyniku inwazji sowieckiej Rosji została zagrożona. Był jednym z tych, którzy dowodząc polską armią obronił w 1920 roku nie tylko Polskę, ale i Europę przed zalewem bolszewizmu. Można więc powiedzieć, że jemu nie tylko Polacy, ale wszyscy mieszkańcy kontynentu zawdzięczają swoją wolność obronioną 102 lata temu na przedpolach Warszawy i w operacji niemeńskiej - o zasługach generała Roji przypomniał szef UdSKiOR.

- Generał Roja był jednak nie tylko wojskowym, ale należał i tworzył elitę międzywojennej, niepodległej Polski jako parlamentarzysta, polityk Stronnictwa Chłopskiego i później Stronnictwa Ludowego.. Kiedy w 1939 roku niemiecka III Rzesza i sprzymierzona z nią sowiecka Rosja agresją na Polskę rozpoczęła II wojnę światową, generał Bolesław Roja stanął również w szeregu tych, którzy bronili wolności. Nie tylko wolności własnego kraju, ale też wolności ogólnej, wolności ludzkiej. To Polska jako pierwszy kraj na świecie powiedziała stanowcze "nie" dwóm największym totalitaryzmom XX wieku: narodowemu socjalizmowi niemieckiej III Rzeszy i rosyjskiemu komunizmowi. Za to stanowcze "nie" powiedziane we wrześniu 1939 roku Polska zapłaciła ogromną cenę - podkreślał szef UdSKiOR.

--

Gen. Bolesław Jerzy Roja urodził się 4 czerwca 1876 r. we wsi Bryńce Zagórze, pow. Bóbrka (obecnie w obwodzie lwowskim na Ukrainie). Należał do wyjątków, jakimi wśród generalicji okresu II Rzeczypospolitej były osoby pochodzenia chłopskiego. Był twórcą i dowódcą 4 Pułku Piechoty Legionów Polskich. Uczestniczył w odsieczy Lwowskiej 1918. W latach 1919-1920 był Szefem Okręgu Generalnego WP w Kielcach.Za swoje zasługi wojenne  B. Roja został odznaczony m. in. Orderem Wojennym Virtuti Militari, klasy V oraz czterokrotnie Krzyżem Walecznych.

W latach 20. i 30. XX w. zajmował się działalnością polityczną. W 1928 r. B. Roja został posłem z ramienia Stronnictwa Chłopskiego.

W czasie II wojny światowej włączył się w działalność Polskiego Czerwonego Krzyża. W marcu 1940 roku został aresztowany przez Niemców i najpierw osadzony na Pawiaku, a następnie został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, gdzie został zamordowany.

Obóz koncentracyjny Sachsenhausen został założony w lipcu 1936 r. Funkcjonował do 22 kwietnia 1945. Więźniów wykorzystywano do pracy niewolniczej, byli mordowani albo umierali z wycieńczenia i chorób. Przez KL Sachsenhausen i jego filie przeszło ponad 200 000 więźniów, z których dziesiątki tysięcy zginęły.