3 czerwca w Teatrze Kamienica w Warszawie odbyły się obchody 30. rocznicy wyborów kontraktowych z 1989 r. Głównym punktem uroczystości zorganizowanej przez Instytut Pamięci Narodowej było uhonorowanie 31 osób Krzyżami Wolności i Solidarności. Działaczom opozycji antykomunistycznej, wyróżnionym tym zaszczytnym odznaczeniem, towarzyszył Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk.

Prezydent Andrzej Duda nadał te odznaczenia 31 osobom za zasługi w działalności na rzecz niepodległości i suwerenności Polski oraz respektowania praw człowieka w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. IPN-owskim obchodom 30. rocznicy wyborów kontraktowych z 4 czerwca 1989 r., towarzyszyła debata oraz koncert.

Spotykamy się między 2 a 4 czerwca. Te dwie daty wyznaczają niezwykłe dziesięciolecie, jakże bogate; ten czas - od naszego przebudzenia, gdy poczuliśmy własną siłę, gdy Jan Paweł II przypomniał nam, kim jesteśmy. Kilkanaście miesięcy później już wiedzieliśmy, powstał wielki ruch Solidarności – mówił dr Jarosław Szarek.

W 1989 r. miliony Polaków powiedziały „nie” systemowi komunistycznemu, wrzucając kartkę do urny wyborczej. Ta droga między tymi dwoma czerwcami przejdzie do historii. To państwo tworzyli tę historię – podkreślał Prezes Instytutu Pamięci Narodowej.

Odznaczeni zostali: Małgorzata Kazimiera Balasińska, Marek Zbigniew Walicki, Józef Bzinkowski, Zygmunt Antoni Gutowski, Sławomir Wacław Janicki, Jan Piotr Jarosz, Jacenty Jakub Jędruch, Emilian Kazimierz Kamiński, Jan Krzysztof Konodyba, Olga Maria Konodyba, Kazimierz Krauze, Henryk Jan Krzyżanowski, ks. Stanisław Olaf Małkowski, Jadwiga Dorota Matysek-Kożuchowska, Maciej Wincenty Musiał, Łucja Janina Plaugo, Grażyna Anna Raszkowska, Józef Ruszar, ks. Czesław Sadłowski, Piotr Kazimierz Semka, Włodzimierz Stefan Suleja, Grażyna Teresa Sumińska, Ryszard Iwon Terlecki, Bazyli Bohdan Tyszkiewicz, Zenon Złotowski i Genowefa Żuchowicz.

Pośmiertnie Krzyże Wolności i Solidarności otrzymali: Maria Celina Dzielska, Jan Olszewski, Wiesław Pęczek, Jadwiga Płuske i Stanisław Włodzimierz Pyjas.

W samej nazwie orderu Wolności i Solidarności - Krzyża zawiera się wielka treść. Krzyż jest znakiem zwycięstwa, chociaż nigdy znakiem przegranej. Podobnie wolność - wierna życiu, prawdzie, miłości, Bogu. Ona również jest dla nas wielkim darem, który potwierdzony jest przez to odznaczenie – powiedział ks. Stanisław Małkowski, który zabrał głos w imieniu odznaczonych.

W uroczystościach wzięli udział m.in. marszałkowie Sejmu i Senatu, szef Gabinetu Politycznego Prezesa Rady Ministrów Marek Suski, Szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. Uczestniczyli w nich także przedstawiciele stowarzyszeń, uprzednio odznaczeni Krzyżem Wolności i Solidarności oraz blisko 200 dysydentów z Polski, Czech, Ukrainy, Gruzji, Armenii, Litwy i Rosji.

Podczas spotkania zaprezentowano również specjalnie przygotowaną przez pracowników Archiwum IPN zakładkę poświęconą członkom opozycji antykomunistycznej, których odznaczono Krzyżem Wolności i Solidarności. Obecnie na stronie internetowej IPN znajduje się 200 biogramów bohaterów walki o niepodległość z lat 1956-89. Od września 2010 r. odznaczeniem Krzyż Wolności i Solidarności uhonorowanych zostało ponad 6 tys. zasłużonych działaczy opozycji niepodległościowej. W drugiej części uroczystości debatę dysydentów z Polski i zagranicy na temat „Solidarności” i jej roli w obaleniu komunizmu w Europie Środkowo-Wschodniej poprowadził członek Kolegium IPN – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu red. Bronisław Wildstein. Obchodom zorganizowanym w stołecznym Teatrze Kamienica przez IPN i Sejm RP towarzyszył koncert bardów Pawła Piekarczyka i Leszka Czajkowskiego, którzy wykonali pieśni z okresu Solidarności.