Z honorami państwowymi odbyła się 30 maja 2016 roku w Warszawie ceremonia pochówku szczątków Jadwigi Zarugiewiczowej – Symbolicznej Matki Nieznanego Żołnierza. Wziął w niej udział p.o. Szefa Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk. Uroczystości rozpoczęła uroczysta msza żałobna pod przewodnictwem Biskupa Polowego Józefa Guzdka.

 

Myśl o budowie Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie została zrealizowana w 1925 roku, a więc siedem lat po odzyskaniu niepodległości. Ta symboliczna mogiła miała przypominać o przelanej krwi i śmierci, której owocem była wolna i niepodległa Polska. Nasi rodacy, pragnąc upamiętnić bezimiennych bohaterów walki o wolność, już w samej ceremonii wyboru tego jedynego „nieznanego” żołnierza docenili rolę kobiety – matki i żony – oraz znaczenie rodziny. Do wskazania trumny z ciałem jednego z bohaterskich obrońców Lwowa, która miała spocząć w tym grobie, została poproszona Jadwiga Zarugiewiczowa, opłakująca śmierć swojego syna, Konstantego. Poległ on 17 sierpnia 1920 r. w bitwie pod Zadwórzem, zwanej polskimi Termopilami. Mimo podejmowanych prób, rodzinie nie udało się odnaleźć jego ciała. Kiedy otwarto wskazaną  trumnę,  okazało się, że wybór padł na żołnierza bez szarży, ochotnika. Miał on przestrzeloną głowę oraz nogę, co potwierdzało, że poległ na polu chwały, oddając życie za Ojczyznę – wspominał podczas kazania Biskup Józef Guzdek.

 

Szczątki Jadwigi Zarugiewiczowej spoczęły w kwaterze B11 na Wojskowych Powązkach, wśród żołnierzy roku 1920. Symbolicznej Matce tego, który spoczywa w Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda nadał pośmiertnie Order Odrodzenia Polski.

 

Łączność Lwowa i Warszawy upamiętniamy zamieszczając na grobowcu Jadwigi Zarugiewiczowej herby dwóch miast: herb wielki Lwowa, skąd przyszła trumna bezimiennego żołnierza poległego o miasto Semper Fidelis, pierwotnie pochowanego na Cmentarzu Orląt Lwowskich, i herb wielki Warszawy, gdzie pochowano go w Grobie Nieznanego Żołnierza – dwóch jednych polskich miast uhonorowanych orderem Virtuti Militari za to, że stały się „zbiorowym żołnierzem”: Lwów w listopadzie 1918 r., Warszawa we wrześniu 1939 r. – podkreślił na Powązkach Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Kunert.

 

W uroczystościach uczestniczyli również podsekretarz stanu w MON Wojciech Fałkowski, wicemarszałek Sejmu Joachim Brudziński, ambasador Republiki Armenii w Polsce Edgar Ghazaryan, krewni Jadwigi Zarugiewiczowej, przedstawiciele Wojska Polskiego, społeczności Ormian w Polsce oraz poczty sztandarowe.

 

Jadwiga Zarugiewiczowa  z domu Karczewska – urodziła się w 1878 roku w Kutach, w rodzinie polskich Ormian. Wyszła za mąż za Andrzeja, dyrektora banku. Działała społecznie i charytatywnie we Lwowie. W 1901 roku urodziła Konstantego, uczestnika obrony Lwowa w listopadzie 1918 roku, studenta Politechniki Lwowskiej, jednego z 318 poległych w bitwie z bolszewikami pod Zadwórzem 17 sierpnia 1920 roku (tzw. polskie Termopile) i pośmiertnie odznaczonego Orderem Virtuti Militari. Jego ciała nie zdołano odnaleźć.

 

W 1925 roku wybrano Jadwigę Zarugiewiczową spośród wielu matek, które utraciły synów w walce za Ojczyznę. Miała wskazać jedną z trzech trumien, w których znajdowały się szczątki nieznanych żołnierzy, ekshumowane z Cmentarza Obrońców Lwowa (zwanego również Cmentarzem Orląt Lwowskich). Wybrana przez nią trumna została uroczyście przetransportowana do Warszawy i złożona w Grobie Nieznanego Żołnierza.

 

Jadwiga Zarugiewiczowa zmarła w Suwałkach prawie 50 lat temu z dala od bliskich. Staraniem Macieja Bohosiewicza, w styczniu (2016) zostało odnalezione miejsce jej pochówku. Organizatorem uroczystego, ponownego pogrzebu były Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa oraz Fundacja Ormiańska.